DISERTACION
PËR MBROJTJEN E GRADËS SHKENCORE
“DOKTOR”
“KONTRATA E DHURIMIT NË LEGJISLACIONIN SHQIPTAR”

Kandidati:
Anjeza LIÇENJI

Udhëheqësi:
Prof. Dr. Mariana SEMINI

Tiranë, 2013

Parathënie
Kontrata e dhurimit në legjislacionin civil shqiptar ka ekzistuar dhe është parashikuar që nga Kodi Civil i vitit 1929, ndërsa Kodi Civil aktual e parashikon shprehimisht atë në titullin e II, Kreu III, në nenet 761-771, duke dhënë përkufizimin në nenin 761, sipas të cilit: “Dhurimi është një kontratë me anë të së cilës njëra palë i kalon në pronësi pa shpërblim palës tjetër një send të caktuar ose një të drejtë reale të cilat ajo i pranon.”
Si një kontratë tipike e cila parashikohet shprehimisht nga Kodi Civil, kontrata e dhurimit shpreh më së miri shpirtin e mirësisë dhe humanizmit që e karakterizon. Dhe pikërisht, shkaku, i cili i shtyn palët të hyjnë në këtë marrëdhënie juridike duke kryer dhurimin, është pikërisht dëshira për të shtuar pasurinë e palës tjetër, dëshirë kjo e cila, si në çdo kontratë, edhe tek kontrata e dhurimit ka nevojë të pranohet për të prodhuar efektet e saj.
Nisma kryesore e kësaj kontrate është pikërisht altruizmi, humanizmi dhe bujaria që karakterizon dhuruesin, i cili gjithmonë në bazë të këtij shpirt bujarie heq dorë në mënyrë përfundimtare nga pronësia mbi sendin ose të drejtën.
Ndryshimi i sistemit politik në Shqipëri solli frymë dhe botëkuptim të ri edhe në legjislacion, ndryshim ky i cili u shoqërua me nevojën për të përshtatur dispozitat ligjore me nevojat e kohës. Në këtë mënyrë evoluimi i marrëdhënieve të pronësisë, si një ndër institutet bazë të së drejtës, i ndikuar nga zhvillimet politike dhe historike, ndikoi edhe në evoluimin e kontratës së dhurimit duke luajtur një rol të rëndësishëm në marrëdhëniet ndërmjet njerëzve.
Sot, në kushtet e një instituti solid të pronësisë dhe të drejtës në përgjithësi, kontrata e dhurimit është realisht një mjet i rëndësishëm i fitimit të pronësisë në qarkullimin civil. Për të evituar përdorimin e këtij instituti si një instrument ligjor për të shmangur detyrimet ligjore apo pasurore, është i nevojshëm qartësimi i konceptit të tij, qëllimi që ai ndjek, kushtet e realizimit të dhurimit, etj.
Në lidhje me problemet me të cilat ndeshen palët në kontratën e dhurimit, shpesh herë doktrina shqiptare është përpjekur për t’ju dhënë atyre një zgjidhje sa më të përshtatshme duke vlerësuar si të domosdoshme faktin që përditësimi dhe ndryshimi i marrëdhënieve shoqërore të shoqërohet herë pas herë dhe me përditësimin e dispozitave ligjore.
Përsa i përket vendit tonë, për shkak të problematikave që kanë shoqëruar konceptin e pronësisë, dhurimi për një kohë të gjatë nuk ka pasur vendin që i takon në lidhje me trajtimin ligjor. Në ditët e sotme, edhe pse parashikimi i kontratës së dhurimit është më i gjerë se ai i periudhës paraardhëse, dispozitat të cilat i referohen kësaj kontrate lënë vend për shumë konfuzion. Prandaj është parë e udhës që edhe kontrata e dhurimit, ashtu si edhe disa marrëdhënie të tjera juridike, ka nevojë për plotësime dhe qartësime, gjë e cila synohet të arrihet nëpërmjet realizimin e këtij punimi.
Megjithatë, pavarësisht këtyre boshllëqeve në legjislacion, zbatimi i kontratës së dhurimit ka marrë një zhvillim të madh në shoqërinë shqiptare. Në ndryshim me periudhën e mëparshme, legjislacioni aktual dhe dispozitat në fuqi kanë bërë të mundur mënjanimin sa më të madh të abuzimeve dhe simulimeve të cilat mund të kryheshin nëpërmjet kontratës së dhurimit.
Përgjatë viteve, kanë ndryshuar edhe përpjekjet e juristëve dhe të legjislatorit, duke bërë të mundur në këtë mënyrë përshtatjen e kontratës së dhurimit me karakteristikat e veçanta të zhvillimit shoqëror dhe të së drejtës civile në veçanti. Nga ana tjetër, një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kësaj kontrate ka luajtur edhe doktrina dhe jurisprudenca, të cilat ju kanë dhënë zgjidhje problemeve të rëndësishme të cilat kanë lindur në këtë fushë, duke u përpjekur në shumicën e rasteve të unifikojnë qëndrimet e tyre në lidhje me çështje të caktuara.
Roli i gjykatave në këtë rast ka qenë i jashtëzakonshëm, për vetë faktin se nëpërmjet interpretimit të tyre janë përpjekur dhe kanë bërë të mundur dhënien e një kontributi të vlefshëm në përmirësimin e legjislacionit në lidhje me kontratën e dhurimit.

PËRMBAJTJA
Mirënjohje…………………………………………………………………………………………………………i
Përmbajtja………………………………………………………………………………………………………..ii
Parathënie………………………………………………………………………………………………………..1
Qëllimi i studimi………………………………………………………………………………………………..3
Metodologjia…………………………………………………………………………………………………….5
Një vështrim i shkurtër mbi punimin…………………………………………………………………….7
KAPITULLI I
VËSHTRIM HISTORIK MBI KONTRATËN E DHURIMIT NË REPUBLIKËN
E SHQIPËRISË……………………………………………………………………………………………..13
Hyrje………………………………………………………………………………………………………………13 1.1. Dhurimi në të drejtën romake………………………………………………………………………14
1.2. Dhurimi në të drejtën zakonore……………………………………………………………………19
1.2.1. Kanuni i Labërisë………………………………………………………………………………19
1.2.2. Kanuni i Lekë Dukagjinit…………………………………………………………………..20
1.3. Dhurimi në Kodin Civil të Zogut…………………………………………………………………23
1.4. Dhurimi në periudhën 1945-1994………………………………………………………………..27
1.5. Pozicioni i kontratës së dhurimit në Kodin Civil të vitit 1994………………………….30
1.6. Koncepte të përgjithshme…………………………………………………………………………..36
KAPITULLI II
ELEMENTËT PËRBËRËS TË KONTRATËS SË DHURIMIT………..……….39
2.1. Veçoritë e kontratës së dhurimit…………………………………………………………………..39
2.2. Subjektet e kontratës së dhurimit…………………………………………………………………50
2.2.1. Zotësia juridike…………………………………………………………………………………51
2.2.2. Zotësia për të vepruar………………………………………………………………………..52
2.2.2.1. Persona me zotësi të plotë për të vepruar………………………………….53
2.2.2.2. Persona me zotësi të kufizuar për të vepruar……………………………..55
2.2.2.3. Persona të pazotë për të vepruar………………………………………………………55
2.3. Zotësia për të pranuar dhurimin…………………………………………………………………..57
2.4. Objekti i kontratës së dhurimit…………………………………………………………………….59
2.5. Përmbajtja e kontratës së dhurimit……………………………………………………………….67
2.5.1. Përgjegjësia e dhuruesit në rastet e mosdorëzimit ose dorëzimit me
vonesë të sendit………………………………………………………………………………..69
2.5.2. Garancia për eviksion………………………………………………………………………..71
2.5.3. Garancia për të metat e sendit…………………………………………………………….73
KAPITULLI III
LIDHJA E KONTRATËS SË DHURIMIT……………………………………………………..76
3.1. Mënyra e lidhjes së kontratës………………………………………………………………………76
3.2. Pranimi i dhurimit……………………………………………………………………………………..80
3.3. Revokimi i deklaratës së dhurimit………………………………….,……………………………83
3.4. Vdekja ose shpallja e pazotësisë për të vepruar e dhuruesit dhe e përfituesit
para lidhjes së kontratës……………………………………………………………………………..85
KAPITULLI IV
FORMA E KONTRATËS SË DHURIMIT……………………………………………………..87
Hyrje………………………………………………………………………………………………………………89
4.1. Forma e kontratës së dhurimit me objekt sendet e paluajtshme………………………..89
4.2. Forma e kontratës së dhurimit me objekt sendet e luajtshme……………………………95
KAPITULLI V
ELEMENTËT RASTËSORË TË KONTRATËS SË DHURIMIT……………………97
5.1. Kushti dhe barra si elementë rastësorë të kontratës së dhurimit……………………….97
5.2. Dhurimi me kusht………………………………………………………………………………………99
5.2.1. Kushti i kthyeshmërisë së sendit……………………………………………………….101
5.2.2. Dhurimi me barrë (modus)……………………………………………………………….103

KAPITULLI VI
KONTRATA DHURIMI TË VEÇANTA………………………………………………………110
6.1. Dhurimi i tërthortë (indirekt)……………………………………………………………………..110
6.2. Dhurimi i sendeve me vlerë të vogël…………………………………………………………..113
6.3. Dhurimi për shkak të martesës………………………………………………………………….113
6.4. Dhurimi për shpërblim……………………………………………………………………………..118
6.5. Dhurimi në favor të fëmijëve të konceptuar, ende të palindur………………………..120
KAPITULLI VII
PAVLEFSHMËRIA E KONTRATËS SË DHURIMIT………………………………….122
7.1. Kushtet dhe rastet e pavlefshmërisë së kontratës së dhurimit…………………………122
7.2. Pavlefshmëria e dhurimit për arsye të lajthimit të “shkakut ”(motivit)
të bërjes së këtij dhurimi…………………………………………………………………………..135
7.3. Pavlefshmëria e dhurimit kur shkaku është jo legjitim………………………………….137
7.4. Ndalimi i dhurimit të sendeve të ardhshme…………………………………………………139
7.5. Pasojat e pavlefshmërisë së kontratës së dhurimit……………………………………….140
KAPITULLI VIII
REVOKIMI I KONTRATËS SË DHURIMIT……………………………………………….142
8.1. Karakteristikat e përgjithshme të revokimit të dhurimit………………………………..142
8.2. Rastet kur mund të kërkohet revokimi i dhurimit………………………………………..145
8.3. Legjitimiteti dhe afati për të kërkuar revokimin e dhurimit……………………………151
8.4. Efektet e revokimit të dhurimit midis palëve dhe personave të tretë……………….154
KAPITULLI IX
VËSHTRIM KRAHASUES I KONTRATËS SË DHURIMIT ME VEPRIMET
JURIDIKE TË NGJASHME ME TË…………………………………………………………….156
Hyrje…………………………………………………………………………………………………………….156
9.1. Kontrata e dhurimit dhe sponsorizimi…………………………………………………………157
9.2. Kontrata e dhurimit dhe aktet e tjera të bujarisë…………………………………………..159
9.2.1. Kontrata e dhurimit dhe testamenti…………………………………………………..159
9.2.2. Kontrata e dhurimit dhe huapërdorja………………………………………………..162
9.2.3. Kontrata e dhurimit dhe huaja…………………………………………………………163
9.2.4. Kontrata e dhurimit dhe legu…………………………………………………………..164
9.2.5. Kontrata e dhurimit dhe kontrata në dobi të personit të tretë……………….165
9.2.6. Kontrata e dhurimit dhe renta jetore…………………………………………………166
9.2.7. Kontrata e dhurimit dhe falja e detyrimit………………………………………….168
9.3. Kontrata e dhurimit dhe heqja dorë nga pronësia………………………………………..168
9.4. Kontrata e dhurimit dhe kontrata e shitjes………………………………………………….169
KONKLUZIONE ……………………………………………………………………………………….171
REKOMANDIME………………………………………………………………………………………177 BIBLIOGRAFIA………………………………………………………………………………………..181
Abstrakt……………………………………………………………………………………………………..189